Psikoloji biliminin oldukça genç, tarihi çok eskilere dayanmayan bir dalıdır. 19. Yy da Baron Pierre de Coubertin felsefe fakültesinde okurken tarih ve sporla derinden ilgilenmeye başladı. Modern spor biliminin oluşum ve gelişiminde Coubertin’in etkisi büyüktür. 1894 yılında Coubertin’in girişimiyle Paris’te spor kongresi düzenlendi.  Burada ilk uluslararası olimpiyat komitesi kuruldu ve 1896 yılında antik olimpiyat oyunlarının doğduğu yerin Yunanistan olması nedeniyle ilk modern olimpiyat oyunları Atina’da düzenlendi.

   İlk uluslararası spor psikologları kongresi 1913 yılında İsviçre’nin Lozan kentinde Pierre de Coubertin’in girişimiyle yapıldı, ancak bu kongreye psikologlardan ziyade tıp doktorları katılmıştı. Bundan yaklaşık yarım asır sonra İtalyan psikiyatr F. Antonelli’ nin talebi üzerine uluslararası spor psikologları topluluğu kuruldu (international society of sport psychology- ISSP). Bu topluluğun il kurucu kongresi 1965 yılında Roma’da yapıldı ve Antonelli uluslararası spor psikologları topluluğuna başkan seçildi. Bu kongre spor biliminin gelişimi açısında önemli yer tutmaktadır. Daha sonraki yıllarda kongreler Washington, Madrid ve Prag’da yapıldı ve Japonya, İngiltere, Fransa, Almanya, Avustralya gibi ülkelerde temsilcilikleri açıldı. Sporcuların stres ortamında davranışları, kişilik yapıları üzerine önemli çalışmalar yapıldı ve sporcuların motivasyonu üzerinde önemle duruldu, 1970 yılından itibaren ‘’ uluslararası spor psikolojisi’’ adı altında dergi yayınlamaktadır.

  Amerikalı Charles A. Garfield 1970’li yılların sonunda eski Sovyetler Birliğini ziyaret etti ve 1950 yılından beri sporcular ile ilgili önemli yatırımın Sovyet programının bir parçası olduğunu belirtti. Sovyet Bloğu ülkelerinin 1970’li ve 1980’li yıllarda sporun birçok branşındaki üstün başarısı ile dünyayı büyülediği dönemlerde psikolojik teknik ve yöntemlerden yararlanıldı. Genç sporcuların devlet destekli olarak okullardan seçilmesi, yüksek eğitimli antrenörler tarafından uygulanan yoğun eğitimler, optimum beslenme ve spor psikolojisi teknikleri ile 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin yıkılmasına kadar şampiyonluk zinciri ile dünya sporunda ön planda olmayı başardı. Batılı spor otoriteleri oldukça yapılandırılmış bu yaklaşımdan çok şey öğrendi ve 1976 yılında Montreal’ da ki Olimpiyat oyunları gibi büyük organizasyonlarda, performanslardaki hayal kırıklıkları; Avustralya, İngiltere ve ABD’nin spor psikolojisini çok ciddi şekilde ele alarak başlamalarına neden olmuştur.**

       Sovyet Bloğu ülkelerinin spor bilimi üzerindeki başarılı uygulamalarını takiben, Batılı sporcular da spor psikolojisi ile ilgilenmeye başladılar. 1980’li yılar boyunca Batılı ülkeler sporda yönetim organlarında; sporcular, antrenörler ve takım yöneticileri ile çalışmaları için danışman psikologları görevlendirme konusunda cesaretlendiler.* *  

 

Avrupa’da spor psikolojisinin oluşum ve gelişimi

    Bulgaristan’da 1968 yılında yapılan ‘’ sporcuların psikolojik açıdan hazırlanması’’ adlı uluslararası konferansta Fransız psikiyatr Erik de Vinter Avrupa spor psikologları cemiyetini kurmayı teklif etti.  Bulgaristan’da yapılan bu konferans cemiyetin ilk kongresi olarak kabul edildi ve Avrupa fiziksel aktivite ve spor psikolojisi federasyonu( Federation Europenne de Psychologie des sports et des activite scorporelles- FEPSAC) kuruldu. FEPSAC ve ISSP’ nin farklı yaklaşımları ve farklı yerlerde kongreleri oldu. FEPSAC 1971 yılında kişilik testi olan MMPI’ yı değişik dillerde sporcuların karakter yapılarını anlamak için kullanmaya başladı. FEPSAC’ın kongrelerinde ve gelişiminde Sovyet psikologlarının da katılımı ve etkisi büyük olmuştur ve hala Rusya’da FEPSAC’ın ‘’ spor psikologu’’ adı altında dergisi yayınlanmaktadır ve son olarak FEPSAC kendini yenilemek ve dinamik tutmak için 2004 yılında genç spor psikologlarına yer vermeye başladı. 2012-2013 yıllarında bünyesinde birçok genç psikolog –pedagoga yer vermiştir. Günümüzde bu federasyon hala aktif devam etmekte ve spor psikolojisiyle ilgili farklı ülkelerde farklı isimlerle dergi yayınlamaktadır.

 

 

 

 

 

   Kaynak : Cпортивная психология-Spor Psikolojisi ,A.V Rodionov.Yurayt yay. 2015 Moskova

**İnside sport psychology , Costas Karageorgis& Peter C.Terry kitabından alıntı. Çeviri: Spor psikolojisi yrd. Doç Erdal Demir. Nobel yay.